Nafaka; boşanma veya ayrılıklarda Aile Mahkemesi ilamıyla nafaka yükümlüsünün alacaklıya her ay düzenli olarak ödemek zorunda olduğu paradır.
Nafaka yükümlüsünün mahkeme ilamıyla kararlaştırılan tutarı ödememesi durumunda kanunlarımızdan kaynaklı hem hukuki hem de cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir.
Ayrıca şunu söylemekte de fayda var; Nafakaya ilişkin ilamlar kesin hüküm teşkil etmediklerinden tarafların sosyal ve ekonomik durumlarında ki değişikliklere göre nafakanın kaldırılması, azaltılması veya artırılmasına yönelik dava açılabilmektedir.
Türk Medeni Kanun‘unda düzenlenmiş olan 4 çeşit nafaka türü mevcuttur. Bu nafaka türleri tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, yardım nafakasıdır.
NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HUKUKİ BOYUTU
Nafaka ödeme borcunu yerine getirmeyen borçluya yönelik olarak mahkeme kararına dayanması sebebiyle doğrudan ilamlı icra takibi takibi yapılabilmektedir.
Bunun tek istisnası tedbir nafakasıdır.
Çünkü tedbir nafakası boşanma ile yoksulluğa düşecek olan tarafı ve müşterek çocukların korunması adına geçici tedbir olarak ara karar ile hükmedilen bir nafaka türüdür.
Açıkça mahkeme ilamına dayanmadan ara karar ile hükmedilmesi sebebiyle sadece ilamsız icra takibi yapılabildiği gibi cezai anlamda da nafaka yükümlüsü için bir sorumluluk doğmamaktadır.
Nafakaya yönelik icra takiplerinin kendilerine has özellikleri bulunmaktadır.
Nafaka alacakları öncelikli alacaklar olduğundan önceden konulmuş bir haciz bulunsa dahi sıra cetvelinde 1.sırada yer almaktadırlar.
Cari nafaka borçları yani güncel nafaka alacakları için icra dairesi kanalıyla nafaka borçlusunun maaşının tamamı haczedilebilir.
Birikmiş nafaka alacakları ise adi alacak kapsamında olduğundan borçlunun maaşının en fazla dörtte birine haciz konulabilir.
Nafaka alacağının imtiyazlı bir alacak olduğunun bir göstergesi de emekli maaşına yalnızca SGK ve nafaka borçlarından kaynaklı haciz konulabileceğidir.
Ezcümle; borçlunun maaş ve ücreti üzerinde daha önce konulmuş haciz bulunsa dahi, mahkemece hükmolunan ve işlemekte olan nafaka alacağı için, borçlunun maaş ve ücreti üzerinde birinci sırada haciz işlemi yapılması ve kalan maaş ve ücretin dörtte birinden az olmamak üzere tespit edilecek miktarının da daha önce haciz koyduran alacaklıya ödenmesi gerekmektedir.
NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ CEZAİ BOYUTU
Nafaka yükümlülüğünün ihlal edilmesi durumunda nafaka alacaklısı İcra İflas Kanunu 344. Maddesi uyarınca “Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.
Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.
Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.
İlgili maddeye dayanarak nafaka alacaklısının şikayeti üzerine nafaka borçlusu tazyik hapsine mahkum edilecek ve borçlu cebri icraya zorlanarak borcun tahsili sağlanabilecektir.
Nafaka yükümlülüğünü ihlal suçunun oluşması için belirli şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.
Bu şartlara sizler için aşağıda maddeler halinde değindim:
1-) Mahkeme İlamıyla Kesinleşmiş Nafaka Borcu Bulunmalıdır.
Nafaka borcuna dayalı icra takibinin yapılabilmesi için mahkeme ilamıyla hükmedilmesi ve ilamın
kesinleşmesi şarttır.
2-) Mahkeme İlamı doğrultusunda Açılmış İcra Takibi Bulunmalıdır.
Muaccel hale gelmiş ödenmeyen nafaka alacağı için açılan icra takibinde ödeme emrinin nafaka
borçlusuna tebliğ edilmesi şarttır. Ödeme emrinin nafaka borçlusunun avukatına tebliğ edilmesi
durumunda borçluya tebliğ edilme şartı gerçekleşmemiş olduğundan İcra Ceza Mahkemesi tarafından
nafaka borcu sebebiyle tazyik hapsine hükmedilmez.
3-) Alacaklı Tarafından Yapılmış Şikayet Bulunmalıdır.
Nafaka borcunun yerine getirilmemesi durumunda alacaklının İcra Ceza Mahkemesi’ne şikayette
bulunması gerekmektedir. Bu şikayet nafaka borçlusuna ödeme emrinin tebliğine rağmen borcunu yerine
getirmemesi sebebiyle en az 1 aylık nafaka borcunun birikmesi sonucu yapılabilmektedir. Takip öncesi
birikmiş nafaka alacakları adi alacak kapsamında olduğundan bu alacaklar yönünden şikayet yoluna
gidilemez.
4-) Şikayetin Süresi İçerisinde Yapılması Gerekmektedir.
Nafaka borcunun ödenmemesi halinde İcra Ceza Mahkemesine yapılacak olan şikayette geriye dönük
olarak ödenmeyen 3 aylık nafaka için yapılabilir. Alacaklı 3 ay içerisinde şikayet hakkını kullanmazsa
zamaşımına bağlı olarak şikayet hakkı düşer.
AV. EMİNE BERNA ERSÖZ
News
